Oedeemtherapie

Lymfedrainage en oedeemtherapie

Net als de bloedbaan waarin bloed circuleert, heeft het lichaam een lymfestelsel waar lymfe doorheen stroomt. Het lymfestelsel ziet er vergelijkbaar uit met het stelsel voor de bloedsomloop. In tegenstelling tot de bloedcirculatie is het lymfestelsel alleen een afvoerend systeem. Lymfe bevat ongeveer dezelfde bestanddelen als bloedplasma maar heeft een hogere concentratie eiwitten. Als lichaamsarbeid wordt geleverd, neemt de concentratie eiwetten in het weefsel verder toe.

Wat zijn lymfeknopen en lymfeklieren?

Op het kruispunt van grote lymfevaten bevinden zich lymfeknopen. De lymfeknopen liggen dichtbij organen en worden ook wel klieren genoemd. De klieren filteren de lymfe en halen er lichaamsvreemde stoffen uit (bacteriën, kankercellen, celresten, etc.). Deze lichaamsvreemde stoffen komen in de bloedbaan terecht doordat het lymfestelsel en de bloedbaan met elkaar in contact staan. Via de bloedbaan worden de lichaamsvreemde stoffen uitgescheiden door het lichaam. In de lymfeklieren worden witte bloedcellen gemaakt die een belangrijke rol spelen in het afweersysteem van het lichaam.

Wat is oedeem?

Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht. Er zijn verschillende vormen van oedeem, afhankelijk van de oorzaak.

• Oedeem (nadat lymfeklieren verwijderd zijn door een operatie of als complicatie van bestraling)

• Veneus oedeem (als vervolg van trombose of operatie van bloedvaten)

• Traumatisch oedeem (na een ongeval)

• Primair oedeem

• Lip-oedeem

• Oedeem na oncologische ingrepen

• Secundair oedeem na andere operaties

• Tertiair oedeem na bestralingen of chemokuur of medicijnen

Welke therapiemogelijkheden zijn er?

• Compressietherapie: door middel van het aanleggen van bandages wordt van buiten af een continue druk aangebracht die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. De bandages worden aangelegd als er nog geen stabiele situatie in de waterhuishouding is bereikt. Wanneer de omvang van de arm of het been stabiel is, kan een therapeutische elastische kous worden aangemeten. Ook kan er gebruik gemaakt worden van compressietherapie met behulp van de lymfepress.

• Oefentherapie: een belangrijk component van de afvoer is de "spierpomp". Tijdens het aanspannen van de spieren (vooral in de benen) worden de aders en lymfebanen even dicht gedrukt en worden het bloed en lymfe omhoog gestuwd. Doordat in de aders en lymfebanen klepjes aanwezig zijn, kan het bloed en vocht alleen maar naar boven richting het hart gaan.                   

• Manuele lymfedrainage: dit is een specifieke massagetechniek die gericht is op verhoging van de transportcapaciteit van het lymfestelsel. Door gebruik te maken van bepaalde handgrepen kan het vocht verplaatst worden naar gebieden in het lichaam waar het lymfesysteem nog intact is zodat het daar vandaan in de circulatie kan worden opgenomen. Ook zijn er specifieke handgrepen om fibrotische verhardingen in het weefsel los te maken.

• Lymfetaping: hierbij wordt er gebruik gemaakt van een speciaal tape (met dezelfde elastisciteit als de huid). De tape wordt aangebracht op het afvoergebied van het desbetreffende lichaamsdeel (over de lymfebanen) en zo aangelegd dat de lymfatische afvoer 24 uur per dag wordt gestimuleerd.